شیر برقی ۲-۲

شیر برقی (Solenoid Valve) یکی از تجهیزات کلیدی در صنایع مختلف است که برای کنترل دقیق جریان سیالات مانند آب، گاز، هوا یا روغن استفاده می‌شود. این شیرها با استفاده از یک بوبین الکترومغناطیسی، به‌طور خودکار مسیر عبور سیال را باز و بسته می‌کنند. اگر قصد خرید یا انتخاب مناسب‌ترین شیر برقی برای نیازهای خود دارید، آشنایی با انواع این تجهیزات و جزئیات فنی آنها ضروری است. در این مقاله، به بررسی تخصصی انواع شیر برقی، کاربردها و نکات مهم در انتخاب و خرید آنها می‌پردازیم.

شیر برقی چیست و چگونه کار می‌کند؟

شیر برقی وسیله‌ای الکترومکانیکی است که برای باز و بسته کردن جریان سیال از یک بوبین الکترومغناطیسی (سیم‌پیچ) استفاده می‌کند. این بوبین با اعمال ولتاژ، یک میدان مغناطیسی ایجاد کرده و موجب جابه‌جایی یا حرکت قطعات مکانیکی در داخل شیر می‌شود. این فرایند به باز یا بسته شدن مسیر عبور سیال منجر می‌شود.

ساختار شیر برقی

1. بدنه شیر: معمولاً از موادی مانند برنج، استیل یا پلاستیک ساخته می‌شود.
2. بوبین: وظیفه تولید نیروی مغناطیسی را دارد.
3. هسته متحرک: قطعه‌ای فلزی که با نیروی مغناطیسی حرکت کرده و مسیر عبور سیال را باز یا بسته می‌کند.
4. واشرها و دیافراگم‌ها: برای آب‌بندی و جلوگیری از نشتی استفاده می‌شوند.

انواع شیر برقی

شیرهای برقی بر اساس نوع سیال، مکانیزم عملکرد و کاربردشان به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه، به بررسی دقیق هر نوع می‌پردازیم.

1. شیر برقی هیدرولیک

این نوع شیر برقی برای کنترل جریان مایعات با فشار بالا در سیستم‌های هیدرولیک طراحی شده است.

ویژگی‌ها:

• تحمل فشار بالا (معمولاً بالای 300 بار).
• عملکرد پایدار در دماهای مختلف.
• ساخته شده از موادی مقاوم مانند استیل ضدزنگ.

کاربردها:

• ماشین‌آلات سنگین (مانند جرثقیل‌ها).
• تجهیزات خطوط تولید.
• سیستم‌های انتقال قدرت در صنایع مختلف.

مزایا:

• دقت بالا در کنترل فشار و جریان.
• طول عمر زیاد.
• مقاومت در برابر شرایط سخت محیطی.

2. شیر برقی پنوماتیک

شیرهای پنوماتیک برای کنترل جریان هوای فشرده در سیستم‌های پنوماتیکی استفاده می‌شوند.

ویژگی‌ها:

• مناسب برای فشارهای پایین تا متوسط.
• وزن سبک و طراحی ساده.
• سرعت عملکرد بالا.

کاربردها:

• خطوط مونتاژ در کارخانه‌ها.
• تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی.
• سیستم‌های اتوماسیون صنعتی.

مزایا:

• نصب و نگهداری آسان.
• هزینه پایین نسبت به شیرهای هیدرولیک.

3. شیر برقی گازی

این نوع شیر برای کنترل جریان گازها مانند گاز طبیعی، اکسیژن یا نیتروژن طراحی شده است.

ویژگی‌ها:

• آب‌بندی کامل برای جلوگیری از نشت گاز.
• مقاومت در برابر خوردگی و مواد شیمیایی.
• قابلیت استفاده در دماهای بالا یا پایین.

کاربردها:

• صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها.
• سیستم‌های گرمایشی و تهویه مطبوع.
• تجهیزات پزشکی.

مزایا:

• ایمنی بالا.
• قابلیت تحمل شرایط حساس.

4. شیر برقی بخار

این شیرها برای کنترل جریان بخار با دمای بالا استفاده می‌شوند.

ویژگی‌ها:

• تحمل دماهای بالا (تا 200 درجه سانتی‌گراد).
• بدنه مقاوم در برابر حرارت و فشار.
• طراحی ویژه برای جلوگیری از خرابی در اثر حرارت.

کاربردها:

• سیستم‌های گرمایشی صنعتی.
• تجهیزات خشک‌کن صنعتی.
• خطوط تولید بخار.

مزایا:

• مقاومت در برابر فرسایش حرارتی.
• عملکرد پایدار در شرایط سخت.

5. شیر برقی دیافراگمی

شیرهای دیافراگمی برای کنترل جریان سیالات خورنده یا آلاینده طراحی شده‌اند.

ویژگی‌ها:

• دارای دیافراگم لاستیکی یا پلاستیکی مقاوم.
• مناسب برای سیالاتی با ذرات معلق.
• قابلیت کنترل جریان به‌صورت تدریجی.

کاربردها:

• صنایع شیمیایی و دارویی.
• سیستم‌های تصفیه آب.
• کارخانه‌های تولید مواد غذایی.

مزایا:

• مقاومت بالا در برابر مواد خورنده.
• عدم نیاز به نگهداری مکرر.

6. شیر برقی آبی

این نوع شیر برقی برای کنترل جریان آب در سیستم‌های آبرسانی و کشاورزی استفاده می‌شود.

ویژگی‌ها:

• طراحی ساده و کارآمد.
• مناسب برای فشارهای پایین تا متوسط.
• قابلیت نصب در محیط‌های مرطوب.

کاربردها:

• سیستم‌های آبیاری کشاورزی.
• سیستم‌های تهویه و سرمایش.
• تجهیزات خانگی مانند ماشین‌های لباسشویی.

مزایا:

• قیمت اقتصادی.
• مصرف انرژی پایین.

عوامل موثر بر انتخاب شیر برقی

انتخاب مناسب‌ترین شیر برقی به عوامل زیر بستگی دارد:

1. نوع سیال: آیا سیال شما گاز، آب، روغن یا بخار است؟
2. فشار کاری: فشار سیال در سیستم چقدر است؟
3. دمای سیال: دمای سیال باید با مشخصات شیر سازگار باشد.
4. نوع عملکرد: آیا شیر به‌صورت دائم باز یا بسته است؟
5. جنس بدنه: بسته به نوع سیال، جنس بدنه می‌تواند برنج، استیل یا پلاستیک باشد.

نکات مهم در نگهداری شیر برقی

• تمیز کردن دوره‌ای شیر برای جلوگیری از انسداد.
• بررسی وضعیت بوبین و سیم‌پیچ.
• اطمینان از نصب صحیح برای جلوگیری از نشتی.
• استفاده از سیال مناسب برای افزایش عمر مفید شیر.